‘De invloed van
automatisering & robotica op het bedrijfsleven’
door Fidelity Worldwide
Investment
Opeenvolgende ontwikkelingen in de technologie maken voor
veel bedrijven in een groeiend aantal sectoren de economische aspecten van
automatisering en robotica steeds aantrekkelijker. Dat robots banen overnemen
van mensen is wellicht een punt van zorg. Toch is Fidelity Worldwide
Investment ervan overtuigd dat bedrijven, investeerders en de
samenleving uiteindelijk zullen profiteren van het steeds vaker inzetten van
automatisering en robots.
Automatisering – het toepassen van automatische systemen in
productie- en andere processen – bestaat al tientallen jaren, in het geval van
de autoproductie ten minste sinds de jaren vijftig van de vorige eeuw. In de
loop der tijd hebben technologische ontwikkelingen een steeds geavanceerdere
automatisering mogelijk gemaakt, met machines die niet alleen steeds weer hetzelfde
kunnen doen, maar dat ook nog eens op een steeds slimmere manier. Dit leidde
tot het idee van robots. Soms wordt er een strikt onderscheid gemaakt tussen de
definitie van automatisering en robots, bijvoorbeeld op basis van criteria als
multifunctionaliteit, herprogrammeerbaarheid en reageren op externe prikkels.
Door het aanbrengen van een streng onderscheid wordt volgens ons echter
voorbijgegaan aan het argument dat automatisering en robotica zich in wezen
bevinden op hetzelfde continuüm van ‘robotautomatisering’ (robotic
automation) – een term waar wij de voorkeur aan geven.
Robotautomatisering heeft het afgelopen decennium een
stormachtige groei doorgemaakt. In 2013 werd er een recordaantal van 179.000
industriële robots geïnstalleerd: een stijging van 12% ten opzichte van het
voorgaande jaar en bijna het dubbele vergeleken met een decennium eerder. Wij
denken dat de sterke groei in industriële robotautomatisering de komende jaren
zal doorzetten vanwege de betere economische levensvatbaarheid en een aantal
ondersteunende thematische factoren.
Robotautomatisering biedt bedrijven talrijke voordelen. In
zijn algemeenheid kunnen robots goederen sneller, goedkoper en veiliger
produceren dan mensen, met minder fouten en productieonderbrekingen en volgens
een hogere (kwaliteits)norm. In theorie vertalen deze voordelen zich in lagere
bedrijfskosten en/of hogere verkoopprijzen (als de kwaliteit beter is), wat
weer leidt tot hogere winstmarges.
Wellicht het meest controversiële aspect van de toenemende
robotautomatisering is de verdringing van menselijke arbeid. Naarmate robots
effectiever, goedkoper en breder inzetbaar worden, zullen ze waarschijnlijk een
groeiend aantal banen overnemen. Daardoor zorgen ze in sommige kringen voor
onrust en lokken ze misschien ongewenste beleidsreacties uit.
Al zijn bepaalde verstoringen op de arbeidsmarkt op korte
termijn onvermijdelijk, toch denken we dat de collectieve voordelen van
uitbreiding van het aantal robots op lange termijn opweegt tegen de nadelen.
Dit is met name het geval als het inzetten van meer robots wordt gecombineerd
met toegang tot scholing en de ontwikkeling van vaardigheden. Op productniveau
zou toenemende robotica uiteindelijk moeten leiden tot goedkopere producten van
betere kwaliteit, die bijdragen aan een hogere algehele levenstandaard. Op bedrijfsniveau
kan er als gevolg van de lagere kosten en toegenomen winsten kapitaal worden
vrijgemaakt om op andere vlakken te investeren. Dit zou moeten leiden tot
nieuwe werkgelegenheid en toenemende innovatie. Nu de omzet van de sector naar
verwachting in 2020 zal verdubbelen*, is het duidelijk dat de roboticasector
zelf meer banen zal blijven scheppen. Tot slot moet ook worden opgemerkt dat
sinds de geschiedenis de industriële revolutie talloze voorbeelden kent van hoe
effectief en creatief de internationale beroepsbevolking inspeelt op nieuwe
technologieën die de werkgelegenheid verdringen.
De verkoop van servicerobots is op het moment nog laag
vergeleken met die van industriële robots. Toch is dit op de middellange tot
lange termijn een terrein waarop waarschijnlijk de meest indrukwekkende
technologische doorbraken en innovaties zullen plaatsvinden. Naarmate
servicerobots geavanceerder worden, zullen bovendien de grenzen tussen beide
typen robots vervagen. Succesvolle servicerobots zouden de overstap kunnen
maken naar de industriële sfeer, bijvoorbeeld in de vorm van industriële
‘robot-assistenten’. In onze optiek behoren de volgende sectoren tot de meest
veelbelovende voor de ontwikkeling van servicerobots:
•
E-commerce/logistiek – Meer en meer
aankopen worden online gedaan. E-commerce is dan ook een krachtige ontwikkeling
die de detailhandel voorlopig zal blijven opschudden. Met name
kostenefficiëntie is een aantrekkelijk aspect van e-commerce. Doordat
aanbieders van online winkelen geen dure winkelruimte nodig hebben, kunnen ze
klanten scherpere aanbiedingen doen. Een focus op kostenbesparingen en hoge
verkoopvolumes maakt dat deze aanbieders vaak meer gemotiveerd zijn om te
automatiseren.
•
Zorg – Op het economisch en
maatschappelijk cruciale gebied van de gezondheidszorg liggen er voor robots
geweldige mogelijkheden om tot betere resultaten te komen door nieuwe medische
procedures uit te voeren en door ouderen hulp te bieden. Op het gebied van
opereren kunnen robots bijvoorbeeld in combinatie met de nieuwste imaging-technologie
operaties nauwkeuriger en goedkoper verrichten. Om een idee te geven van de
potentiële waarde: als robots 10% van de chirurgische ingrepen zouden
uitvoeren, zou dit alleen al in de VS een besparing opleveren van 6 miljard
dollar.**
•
Defensie – Op het vlak van nationale
defensie komen landen als de VS steeds meer tot het inzicht dat de meeste
grotere operationele risico’s terug te voeren zijn op de vaak primitieve
middelen die door de tegenstander worden ingezet. Een doeltreffende manier om
dit voordeel van de vijand tot een minimum te beperken is meer gebruik te maken
van robottechnologie. Een goed voorbeeld hiervan zijn de duizenden onbemande,
op afstand bestuurbare voertuigen die in Irak en Afghanistan veelvuldig zijn
gebruikt om geïmproviseerde explosieven (IED’s) onschadelijk te maken. Meer
recentelijk wist het Amerikaanse leger een aantal grote successen te boeken met
onbemande drones in landen als Pakistan en Yemen.
•
Mijnbouw – Mijnbouw wordt in technisch
opzicht steeds lastiger vanwege de afnemende productiehoeveelheden en de
noodzaak steeds vaker te werken op extreme locaties waar de winningskosten
hoger en de veiligheidsrisico’s groter zijn. In dit opzicht bieden de
toenemende integratie en automatisering van de mijnbouwactiviteiten mogelijk
een uitstekende oplossing, die tegelijkertijd de winning kan opvoeren, de
veiligheid kan verbeteren en de toeleveringsketen kan versnellen. Zo streeft
het ‘Mine of the Future Programme’ van grondstoffengigant Rio Tinto ernaar
zoveel mogelijk mijnbouwactiviteiten te automatiseren. Daarbij sturen technici
het gehele proces op afstand aan vanuit gecentraliseerde regelcentra, met
geautomatiseerde boormachines en met bestuurderloze vrachtwagens die de
grondstoffen binnen en tussen productielocaties vervoeren.
•
Landbouw – Een van de grootste
uitdagingen van de moderne wereld is voldoende voedsel te produceren om de snel
groeiende wereldbevolking te voeden. Ondanks de vaak sterk gestructureerde
omgeving (een belangrijke factor voor automatisering in het bedrijfsleven) en
toenemende mechanisatie is het toepassen van moderne automatiseringstechnieken
in de landbouw tot nu toe verrassend achtergebleven. Nu de behoefte aan
productiviteit toeneemt en de technologie op gebieden als satellietnavigatie en
klimaatsensoren verbetert, denken wij echter dat dit in de toekomst
hoogstwaarschijnlijk zal veranderen. Zo wordt er in landen met moderne
landbouwmethoden en hoge productievolumes, zoals de VS en Australië, al op
verschillende terreinen door boeren geëxperimenteerd met meer autonome
systemen, waaronder drones voor het bevochtigen van gewassen en het spuiten van
bestrijdingsmiddelen, en zelfrijdende tractoren voor het planten en oogsten.
Voor bedrijven die kunnen profiteren van de structurele
groei in robotautomatisering hebben servicerobots een enorm potentieel op de
lange termijn. De beleggingsmogelijkheden die per direct beschikbaar zijn,
liggen echter vooral in de industriële sector. Met name binnen industriële
robotautomatisering is het mogelijk een globaal onderscheid te maken tussen de
grote industriële multinationals, waar automatisering/robotica deel uitmaakt
van een bredere scala aan activiteiten, en de meer specifieke pure aanbieders
van industriële robotoplossingen. Daarnaast is het ook zinvol een derde klasse
in het leven te roepen voor bedrijven die hier minder direct aan zijn
blootgesteld en die niet binnen een van de twee andere grote industriële
segmenten vallen.
Conclusie
Dankzij belangrijke thematische factoren als geavanceerdere
technologie, demografie en ontwikkelingen in China, verbeteren de economische
aspecten van robotautomatisering zich in hoog tempo voor een groeiend aantal
ondernemingen, bedrijfstakken en sectoren. Op de korte termijn zijn de meeste
rendabele beleggingsmogelijkheden volgens ons nog altijd terug te vinden in de
industriële sector, waar robotautomatisering al goed is ingeburgerd. Als we wat
verder vooruitkijken, zullen op de middellange tot lange termijn de
voortdurende technologische ontwikkelingen meer autonome en intelligente en
daarom meer op de mens toegesneden robots mogelijk maken. Hierdoor zal de groei
van ‘professionele servicerobots’ versnellen. In onze optiek zijn de sectoren
die in de toekomst het meest van de ontwikkelingen op dit vlak kunnen
profiteren e-commerce, zorg, defensie, mijnbouw en landbouw.
Wat betreft de maatschappelijke gevolgen lijkt het
aannemelijk dat de bredere toepassing van robotica in de industrie zal leiden
tot enige verstoringen van de arbeidsmarkt op korte termijn. Wij denken echter
dat de collectieve voordelen op de lange termijn, zoals goedkopere producten
van betere kwaliteit en innovatie, uiteindelijk zullen opwegen tegen de
nadelen.
Christian von Engelbrechten, fondsmanager van het Fidelity
Germany Fund, een fonds welke u kunt vinden op de advieslijst van AttentBeleggen, ziet het als volgt:
"Er zijn een aantal manieren om te profiteren van de
automatiseringstrend, zowel direct als indirect. Siemens genereert bijvoorbeeld
ongeveer 25% van haar omzet middels automatisering en is de wereldmarktleider
in industriële automatisering van controlesystemen tot zelfs de uiteindelijke
software. Met Siemens’ sterke zakelijke netwerk in de automobielsector maar ook
binnen de industrie, zal automatisering een belangrijke bijdrage gaan leveren
en als (belangrijkste) groeimotor voor het bedrijf dienen. Daarnaast moet men
niet de vele Duitse ‘niche kampioenen’ vergeten voor wie
productiviteitsverbeteringen vanuit automatisering steeds belangrijker wordt.
Een goed voorbeeld is Gea Group, een Duits ingenieursbureau en marktleider in
melkmachines voor de landbouwindustrie. Wincor Nixdorf is een ander voorbeeld -
de trend naar meer geldautomaten binnen banken is nog steeds sterk in opkomende
markten en in ontwikkelde markten, de wens om cash handling en retail kassa’s
te automatiseren creëert tevens meer vraag naar Wincor producten. Een ander
gebied om in de gaten te houden is procesoptimalisering van ontwerpen, oftewel
het verhogen van automatisering door nieuwe geavanceerde processen te
implementeren. Zo zijn Duitse autobedrijven constant aan het innoveren en
speelt automatisering een belangrijke rol bij de sterke verbetering van de
marges.”
* Schatting van Fidelity op
basis van de totale marktwaarde van robotica (industrie + dienstverlening) van
28,4 miljard dollar in 2012 en uitgaande van een samengesteld jaarlijks
groeipercentage van 9%.
** ‘Electric sheep –
dreaming of a robot society’ – een CLSA-rapport opgesteld door dr. Henrik
Christensen, KUKA Chair of Robotics en professor in de Informatica, Georgia
Tech, februari 2014.
Niets uit dit document
mag worden gekopieerd of verspreid zonder voorafgaande toestemming van
Fidelity. Tenzij anders
aangegeven zijn alle hier gegeven meningen en visies afkomstig van
Fidelity.Deze publicatie is niet bestemd voor inwoners van het Verenigd
Koninkrijk of de Verenigde Staten en is uitsluitend bestemd voor personen die
gevestigd zijn in rechtsgebieden waar de betreffende fondsen voor
distributie zijn toegelaten of waar een dergelijke toestemming niet vereist is.
FIL Limited en zijn respectieve dochtermaatschappijen vormen de wereldwijde
beleggingsbeheerorganisatie waar doorgaans naar wordt verwezen als Fidelity
Worldwide Investment. Deze cijfers hebben betrekking op de middelen van FIL
Limited (FIL) en haar dochterondernemingen. Daarnaast heeft FIL toegang tot
middelen van FMR LLC en haar dochterondernemingen. FIL Limited en FMR LLC zijn
gescheiden vennootschappen met enkele gemeenschappelijke aandeelhouders. Bron:
FIL en FMR LLC. (30/06/2014). De gegevens zijn niet gecontroleerd.
Beleggingsdeskundigen omvatten partners, analisten, beheerders van landen- en
sectorfondsen met researchverantwoordelijkheid en technische en kwantitatieve
analisten die deel uit maken van een researchteam. Uitgegeven door FIL
(Luxembourg) S.A., goedgekeurd en gereguleerd in Luxemburg door de CSSF
(Commission de Surveillance du Secteur Financier). SSL 160714/01012015
